نشست بین المللی: حل مشکلات خاورمیانه، در گرو حل مسئله فلسطین

در تاریخ یکشنبه 8 خرداد ماه، معاونت پژوهشی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، نشست علمی بین المللی را با حضور استادان و دانشجویان این دانشگاه برگزار کرد. در این جلسه که هیاتی از بنیاد مطالعات راهبردی و بین المللی اسپانیا نیز حضور یافته بودند، به «تحولات و روندهای اخیر اتحادیه اروپا و خاورمیانه» پرداخته شد.

در ابتدای این جلسه ضمن عرض خوش آمدگویی به هیات اسپانیایی، از رئیس بنیاد مطالعات راهبردی بین‌المللی اسپانیا خواسته شد، تا در راستای این موضوع یعنی تحولات و روندهای اخیر اتحادیه اروپا و خاورمیانه نظر خود را اظهار کند. وی ضمن تشکر از اساتید دانشگاه بابت این دعوت، ریاست اتحادیه اروپا را دوره‌ای و چرخشی دانست و توضیح داد: "در حال حاضر ریاست دوره‌ای اروپا بر عهده کشور فرانسه است. اسپانیا به عنوان کشوری اروپایی، یک سری ارزش‌ها و اصول دارد که در قانون اساسی نیز به آن اشاره شده است. ما در چارچوب این اصول و ارزش‌ها، مذاکراتی را آغاز کرده‌ایم، اما متاسفانه با وجود تلاش‌ها و مذاکرات اتحادیه اروپا، فرانسه  و غیره جنگ آغاز شد و مذاکرات بی نتیجه ماند".

رئیس این بنیاد با اشاره به روند دشوار تصمیم‌گیری در اتحادیه اروپا گفت: "در اینجا دو بازیگر وجود دارد، ناتو و اتحادیه اروپا. دولت آمریکا چه به ریاست بایدن و چه ترامپ معتقد بود که همه وزن بودجه ناتو را آن‌ها متحمل می‌شوند که این یک واقعیت است. اتحادیه اروپا شامل 28 کشور بود که پس از خروج انگلستان، به 27 کشور رسید، با این حال روند تصمیم‌گیری در اتحادیه اروپا همچنان سخت است؛ به طوریکه هر 27 کشور بایستی در موضوعاتی واحد تصمیم‌گیری کنند".

وی همچنین سیستم بین المللی را بسیار پویا دانست و افزود که در عین حال ماشین تصمیم گیری اتحادیه اروپا بسیار کند است و ساختار اتحادیه اروپا هم با این همه شورا، کمیسیون و نشست بین سران کشورها روند را سخت‌تر می‌کند.

رئیس بنیاد مطالعات راهبردی بین‌المللی اسپانیا، در ادامه به تحلیل کوتاهی از علت جنگ روسیه با اوکراین پرداخت و گفت: "سه تاریخ مهم در تاریخ شکل‌گیری اتحادیه اروپا وجود دارد، 1989، 1990 و 1991. سقوط دیوار برلین، متحد شدن آلمان‌ها و سقوط اتحادیه جماهیر شوروی. از آن تاریخ کشورهایی که عضو معاهده ورشو بودند به تدریج به اعضای اتحادیه اروپا و ناتو تبدیل شدند که این مسئله روسیه را تحت تاثیر منفی قرار داد. ما یک میز گفتگو بین روسیه و ناتو برقرار کردیم که نتیجه نداد و در نهایت روسیه جنگ اوکراین را آغاز کرد".

وی در رابطه با مسئله خاورمیانه و به خصوص فلسطین نیز اظهار کرد: "اسپانیا همیشه احساس نزدیکی به ملت فلسطین داشته است و جوانان اسپانیا نسبت به مسئله فلسطین حساس هستند. اما تصمیمات دولتی اسپانیا در بروکسل یعنی مقر اتحادیه اروپا اتخاذ می‌شود. ما یک نهاد خصوصی مستقل هستیم. ویژگی مستقل و خصوصی بودن به ما اجازه می‌دهد که تحلیل‌های خود را داشته باشیم و با آزادی تمام درباره روابط و سیاست خارجی نظراتی را ارائه دهیم. در حال حاضر مشکلاتی هم در یمن، عراق، سوریه و فلسطین وجود دارد. ما معتقدیم مادامی که راه حلی برای مسئله فلسطین پیدا نشود این مشکلات در خاورمیانه همچنان ادامه خواهد داشت. امیدوارم توافق هسته‌ای با ایران هم سرانجام خوبی داشته باشد".

در ادامه، مجیدرضا مومنی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی ضمن قابل درک خواندن صحبت‌های رئیس بنیاد مطالعات راهبردی بین‌المللی اسپانیا، در خصوص روند تصمیم گیری در اتحادیه اروپا گفت: "علی رغم اینکه اسپانیا عضو اتحادیه اروپا است و بایستی با آن‌ها همراه شود، خود به صورت دوجانبه و چندجانبه، سیاست مستقلی را دارد. شما به عنوان یک بنیاد مستقل و همچنین نفوذ در اتحادیه اروپا، می‌توانید نگرش این اتحادیه را نسبت به ایران تغییر دهید".

وی افزود: "اجماعی که در اروپا رخ داد اتفاق خوبی بود. در اروپا ما شاهد فجایع زیادی بودیم اما درک مشترک باعث نتیجه کنونی شد. امیدوار هستیم که بتوانیم روزی در خاورمیانه این ساز و کار را رقم بزنیم".

در این نشست همچنین پرسش و پاسخی از سمت حضار و دانشجویان صورت گرفت. یکی از حاضران پرسش خود را اینگونه مطرح کرد: "اگر کشور روسیه اتحادیه نظامی تشکیل داده و آن را به مرزهای آمریکا توسعه دهد و کانادا و مکزیک را عضو این اتحادیه بکند، پاسخ منطقی آمریکا چه خواهد بود؟ به نظر شما آمریکا تماشا خواهد کرد که یکی از رقبای کلیدیش در در مرزهایش اتحادیه نظامی داشته باشد؟ علت سکوت اتحادیه اروپا در قبال حملات مکرر اسرائیل به سوریه و کشتن دانشمندان ایرانی چیست؟".

رئیس این بنیاد در پاسخ اظهار کرد: "روسیه در حال حاضر یک سازمان امنیتی-نظامی دارد که در منطقه اوراسیا متمرکز است. من مطمئن هستم که اگر این روند توسعه طلبی که در ناتو اتفاق افتاد به شکلی برعکس بود، آمریکا حتما واکنش تندی نشان می‌داد. روسیه همیشه به دنبال این بوده است که یک منطقه امنیتی در نزدیکی مرزهای خارجی خود داشته باشد و دقیقا شاید تمام این عملیاتی که در اوکراین می‌بینیم به دلیل این سیاست روسیه است. ما اسپانیایی‌ها همیشه روسیه را در قبال رفتارهایش محکوم می‌کنیم چرا که در اسپانیا هم شاهد یک تروریسم داخلی وحشتناک  بوده‌ایم. اروپا در طول تاریخ خود جنگ‌های زیادی داشته است ولی تصمیم گرفت توافق کند و اتحادیه اروپا را شکل دهد".

یکی از دانشجویان اسپانیایی حاضر در این نشست نیز در توضیح بیشتر این موضوع گفت: " برخی رویدادهایی که به آن اشاره شد و در ایران وفلسطین رخ داده در رسانه های اروپایی و اسپانیایی منعکس نمی شود و لذا مردم از آن ها مطلع نمی شوند. رسانه ها در غرب تحت حمایت جریان های مالی و بانک های خاصی هستند و لذا سیاست گذاری در آنها بر اساس منافع همین جریان ها انجام می شود."

پس از آن، یکی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی نیز پرسش خود را مطرح کرد و گفت: "آیا پس از جنگ اوکراین چشم انداز هویت اروپا خوب خواهد بود و ما باز هم شاهد هویت واحد اروپایی هستیم؟ چرا اتحادیه اروپا به سمت ایجاد یک ارتش واحد نمی‌رود؟"

یکی از دانشجویان کارشناسی ارشد اسپانیا در پاسخ توضیح داد: "اصلی‌ترین مشکل اتحادیه اروپا روند تصمیم‌گیری است و ما در بعضی موارد شاهد تضاد منافع اقتصادی و سیاسی هستیم. در اتحادیه اروپا برخی کشورها منافع اقتصادیشان بسیار بالا است و برخی دیگر منافع سیاسی. این مسئله باعث شده است که اتحادیه 27 کشوری، به اتحاد میان دو قدرت تبدیل شود. ایده ارتش واحد مطرح شده است اما هنوز پرسش‌های بی پاسخی درباره آن وجود دارد. اتحادیه اروپا مانند هر اجتماع دیگری حتما نقاط ضعف و قوتی دارد اما مهم این است که ما برآیند را مد مظر قرار دهیم که فعلا این برآیند مثبت است".