
مهدی مهدیان مقدم
مبانی و چالش های ایجاد مراجع قضایی رسیدگی به اختلافات مالکیت فکری
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- تاریخ دفاع
- ۲۳ تیر ۱۴۰۳
- ساعت دفاع
- چکیده
-
روند ایجاد مراجع قضایی ویژه مالکیت فکری، طی چند دهه اخیر با رشد قابل ملاحظهای در میان اکثر کشورهای توسعهیافته و در حال توسعههمراه بوده است. این پدیده از دو جهت در پژوهش حاضر مورد مطالعه قرار گرفته است. تحقیق پیش رو تلاش میکند تا با روش اسنادی و کتابخانهای در ابتدا به مبانی و دلایل تخصصگرایی قضایی در مالکیت فکری بپردازد و در وهله بعد از خلال الگوهای مختلف اجرای این سیاست، چالشها و ملاحظاتی را که باید در شیوه ایجاد این دسته از مراجع مورد توجه قرار گیرد، بیان نماید. نتایج بررسیهای صورتگرفته حاکی از آن است که هماهنگی با تحولات و رویههای بینالمللی، اهمیت حمایت و اجرای مؤثر حقوق مالکیت فکری در تجارت بینالملل، جایگاه مهم و فرصت ارزشمند استفاده از حقوق مالکیت فکری برای رشد و توسعه فناوری و اقتصاد داخلی، پیچیدگیهای فنی، الزامات و قواعد حقوقی پیچیده، گسترده و مبهم مالکیت فکری، اهداف ناظر بر کارآمدی و کیفیت دادرسی مالکیت فکری، دغدغه و اهمیت تخصصگرایی قضایی در مالکیت فکری از منظر سیاستگذاریهای کلان و مطالبه جامعه برای بهبود فرآیند و مراجع حلوفصل اختلافاتِ این حوزه از حقوق از جمله مبانی ایجاد مراجع مذکور است. پس از بررسی کاستیها و نقایص وضع موجود و با توجه به ظرفیتهای مالی، انسانی و اولویتهای قلمرو قضایی مربوطه و همچنین در نظر گرفتن تجربه سایر کشورها، چالشها و ملاحظات اجرای این سیاست عبارتند از تعیین صنف، نوع و درجه صلاحیت این دسته از مراجع، تعیین دقیق و بدون ابهام موضوع و گستره صلاحیت، انتخاب محل استقرار دادگاهها، تدوین قوانین و مقررات شفاف و کارآمد درباره مراجع صلاحیتدار برای رسیدگی به اقدامات موقتی و احتیاطی، پیشبینی قضات، نیروها و کارشناسان متخصص دخیل در این دعاوی، پیشبینی فرآیندهای دادرسی ویژه برای دعاوی خُرد و در نهایت آموزش مستمر و حفظ استقلال دادگاههای ویژه مالکیت فکری. نتیجه این پژوهش نشان میدهد که طراحی الگوی مناسب تخصصگرایی قضایی در مالکیت فکری، مستلزم توجه به جوانب بسیار متنوعی است که نه تنها به حوزه مالکیت فکری محدود نمیشود، بلکه تصمیمگیری درباره هر یک از ملاحظات بالا در شیوه و الگوی ایجاد این مراجع، تعیینکننده است و یافتههای این پژوهش به همراه توصیههای ارائهشده درباره ملاحظات پیشگفته، میتواند بهعنوان پیشزمینهای برای طراحی الگوی مناسب ایجاد مراجع قضایی مالکیت فکری در ایران مورد استفاده قرار گیرد.
- Abstract
-
In recent decades, there has been significant growth in the establishment of specialized judicial bodies for intellectual property (IP) in both developed and developing countries. This phenomenon is examined from two perspectives in the present study. Initially, using documentary and library research methods, the study explores the foundations and reasons for judicial specialization in intellectual property. Subsequently, it addresses the various implementation models of this policy, highlighting the challenges and considerations that must be taken into account when creating these judicial bodies.
The findings indicate several key reasons for establishing these specialized courts, including the need to align with international developments and practices, the importance of protecting and effectively enforcing intellectual property rights in international trade, the critical role of IP rights in fostering technological and economic growth, the technical complexities and extensive, often ambiguous legal requirements of IP law, the goals of improving the efficiency and quality of IP litigation, the emphasis on judicial specialization from a policy-making perspective, and the public demand for better processes and dispute resolution mechanisms in this legal area.
After examining the current shortcomings and considering the financial, human, and jurisdictional capacities, as well as learning from other countries' experiences, the study identifies several challenges and considerations for implementing this policy. These include defining the >The study concludes that designing an appropriate model for judicial specialization in intellectual property requires considering various diverse aspects that extend beyond IP alone. Decisions regarding each of the aforementioned considerations are crucial in shaping the creation of these judicial bodies. The study's findings and recommendations can serve as a foundation for designing an effective model for establishing specialized IP judicial bodies in Iran.