محمدجواد نظریان دستجردی

در دهه‌های اخیر، توجه به امور اقتصادی در روابط بین‌المللی به شدت افزایش یافته است و این امر نشان‌دهنده تغییرات بزرگی در منظره‌ی سیاست جهانی است. اهمیت امور اقتصادی به قدری بالا رفته است که دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی به توسعه اقتصادی و بهبود وضعیت معیشت مردم خود اولویت می‌دهند. از این رو، دیپلماسی اقتصادی به عنوان ابزاری کلان و مؤثر در تحقق اهداف اقتصادی کشورها و ابزار برجسته در روابط بین‌المللی و توسعه اقتصادی به میان آمده است که نه تنها نیازمند توجه بیشتر دولت‌ها و ائتلاف‌های بین‌المللی به آن است، بلکه نیازمند همکاری فعال و مؤثر شرکت‌های خصوصی نیز می‌باشد. یکی از اصلی‌ترین عناصر در دیپلماسی اقتصادی، نقش برجسته‌ای که شرکت‌های خصوصی در توسعه اقتصادی کشورها ایفا می‌کنند، می‌باشد. این شرکت‌ها با تولید، ایجاد اشتغال، و فراهم کردن فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند به رشد اقتصادی کشورها و بهبود شرایط زندگی مردم کمک کنند. علاوه بر این، دیپلماسی اقتصادی نقش مهمی در ترویج تجارت و همکاری‌های بین‌المللی بازی می‌کند و با تسهیل حضور شرکت‌های خصوصی در بازارهای جهانی، توانمندی کشورها در جذب سرمایه‌گذاری و تبادل تجاری افزایش می‌یابد. سوال اصلی این پژوهش اینست که فرصت های شرکت های خصوصی داخلی در پیشبرد دیپلماسی اقتصادی ایران بین سال های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۲ چیست؟ و در سوال فرعی به چالش های آن می پردازد. در پاسخ فرضیه اصلی به این صورت می باشد که رویکرد حمایت گرایانه ی مقام معظم رهبری و دولت، تعدیل آثار تحریم ها و بهبود زمینه همکاری های تجاری بین المللی و منطقه ای از فرصت های چنین شرکت هایی قلمداد می شود که به پیشبرد دیپلماسی اقتصادی کشور کمک شایانی می نماید و در مقابل برای سوال فرعی پاسخ به این صورت می باشد که بی ثباتی در روابط تجاری بین المللی، فرایند پیچیده قانون گذاری، شرایط نابسامان منطقه ای و همسایگی و تحریم های بین المللی از چالش های شرکت های خصوصی داخلی در پیشبرد دیپلماسی اقتصادی کشور محسوب می شوند. برای پاسخ به این دو سوال از چارچوب مفهومی دیپلماسی اقتصادی و روش مصاحبه و کتابخانه ای استفاده شده است.